Η ενεργητική και η παθητική σύνταξη έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον ως προς τη λειτουργία τους στη γλώσσα (όπως επίσης και ως προς την εξεταστέα σχολική ύλη).
Ποια είναι η λειτουργία τους στη γλώσσα;
Η ενεργητική σύνταξη δίνει έμφαση στο υποκείμενο του ρήματος, δηλαδή στο πρόσωπο που εκτελεί την ενέργεια που περιγράφει το ρήμα (ο ληστής).
Αντίθετα, η παθητική σύνταξη εστιάζει την προσοχή του αναγνώστη στην ίδια την ενέργεια που εκφράζει το ρήμα (χτυπήθηκε), ενώ πολλές φορές το ποιητικό αίτιο παραλείπεται και εντελώς είτε επειδή δεν γνωρίζουμε ποιος προκάλεσε την πράξη που περιγράφει το ρήμα (από τον ληστή) είτε επειδή δεν επιθυμούμε να αναφερθούμε σε αυτό το πρόσωπο.
Για αυτό το λόγο, η παθητική σύνταξη δημιουργεί ένα απρόσωπο και αντικειμενικό ύφος εστιάζοντας περισσότερο στα γεγονότα παρά στα πρόσωπα, ενώ η ενεργητική σύνταξη προσδίδει στο κείμενό μας ένα πιο οικείο ύφος και έναν πιο σχολιαστικό τόνο. Πιο συγκεκριμένα, με το να αναφέρουμε ότι ο ληστής χτύπησε τον ταμία, μάλλον μεμφόμαστε το ληστή και προσδίδουμε αρνητική αξιολογική χροιά στο πρόσωπο για την πράξη του χωρίς να εστιάζουμε τόσο στο γεγονός.
Επίσης, η παθητική σύνταξη δημιουργεί αξιοπιστία και αντικειμενικότητα (π.χ. έχει αποδειχθεί πως... - Είναι αποδεδειγμένο... Έχουμε απρόσωπη σύνταξη, άρα δεν είναι κάτι υποκειμενικό...), ενώ η ενεργητική δίνει την εντύπωση της υποκειμενικότητας και της δυνατότητας αμφισβήτησης αυτού που εκφράζεται (π.χ. κάποιοι επιστήμονες έχουν αποδείξει πως... - Ποιοι είναι αυτοί οι επιστήμονες; Είναι αξιόπιστοι;)
Βέβαια, όλα τα παραπάνω δεν είναι απολύτως δεσμευτικά, καθώς η γλώσσα είναι σύνθετη και άπειρη... Αλλά συνήθως ισχύουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά ως προς τη λειτουργία των δύο αυτών συντάξεων στο λόγο.
Πώς μετατρέπουμε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική;
Όπως φαίνεται και στο διάγραμμα, το υποκείμενο της ενεργητικής σύνταξης γίνεται ποιητικό αίτιο της παθητικής και το αντικείμενο στην ενεργητική γίνεται υποκείμενο στην παθητική.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου