Συχνά γλωσσικά λάθη

Πολλές φορές κάνουμε λάθη στο γραπτό ή στον προφορικό λόγο. Κάποιες φορές τα λάθη μας μπορεί να οφείλονται στην κούραση, την έλλειψη συγκέντρωσης ή το άγχος. Αλλά άλλες φορές κάνουμε λάθη από άγνοια. Παρακάτω σημειώνονται μερικά συχνά γλωσσικά λάθη, που μπορούμε να αποφύγουμε:

Α. Ορθογραφικά λάθη (σημειώνεται παρακάτω μόνο η σωστή ορθογραφία των λέξεων):

1. εισιτήριο (προέρχεται από το αρχαίο ρήμα κίνησης εἶμι, που σημαίνει έρχομαι. Ένα από τα θέματα αυτού του ρήματος είναι και το ιτ-: εισ-ιτ-ήριο)

2. οιονεί (προέρχεται από την αρχαία αντωνυμία οἷος που σημαίνει τέτοιος)

3. συγκρητισμός, με την έννοια της ανάμιξης στοιχείων, συγκερασμός

4. μήνυμα (προέρχεται από το ρήμα μηνύω)

5. προκήρυξη (από το ρήμα κηρύττω)

6. όφελος και ωφέλεια

7. θρησκεία και ανεξιθρησκία

8. αλείφω και αλοιφή

Β. Λάθη λόγω ομοηχίας 

1. ποιο: αντωνυμία - πιο: επίρρημα

π.χ. Ποιο είναι το όνομά σου; / Φοβήθηκα πιο πολύ από σένα. 

2. ποια: αντωνυμία - πια: επίρρημα

π.χ. Ποια είναι η γνώμη σου για το ζήτημα; / Δεν θέλω να συνεχίσω την εργασία άλλο πια. 

3. ό,τι: αντωνυμία - ότι: σύνδεσμος

π.χ. Σου τ' ορκίζομαι σε ό,τι πιο ιερό έχω! / Μου είπε ότι δεν θα έρθει στο ραντεβού. 

Γ. Μορφολογικά λάθη

1. ο διεθνής γεν. του διεθνούς ουδ. το διεθνές (επίθετα σε -ης, -ης, -ες, τριγενή και δικατάληκτα)

2. να παραγάγουμε (όχι να παράξουμε): πρόκειται για υποτακτική αορίστου από το θέμα του αορίστου β' των αρχαίων ελληνικών (παράγω - παρήγαγον)

3. παρενέβην (α' ενικό) παρενέβη (γ' ενικό): πρόκειται για τον παθητικό αόριστο του ρήματος παρεμβαίνω

4. Υπόγραψε και όχι υπέγραψε (η προστακτική δεν έχει αύξηση)

5. χτυπώντας / παίζοντας: στη μετοχή ενεστώτα όταν το "ο" τονίζεται γράφεται με ωμέγα.

6. νόμιμος / εξαγώγιμος: οι λέξεις σε -ιμος σημαίνουν αυτόν που είναι κατάλληλος ή μπορεί να επιτελέσει αυτό που περιγράφει το ρήμα. Π.χ. νόμιμος = σύμφωνος με το νόμο, εξαγώγιμος = αυτός που μπορεί ή είναι κατάλληλος να εξαχθεί κ.λπ.

7. ελπίζω - ήλπισα / αγγίζω - άγγιξα | αγαπώ - αγάπησα / θεωρώ - θεώρησα: Τα ρήματα που τελειώνουν σε -ιζω στον αόριστο γράφονται με "ι", ενώ αυτά που έχουν κατάληξη -ω, γράφονται με "η".

8. ο ενδιαφέρων, γεν. του ενδιαφέροντος, αιτ. τον ενδιαφέροντα - το ενδιάφερον (ουδ.)

π.χ. Αυτός ο άνθρωπος είναι πολύ ενδιαφέρων. (κατηγορούμενο του υποκειμένου, άρα σε συμφωνία με αυτό: ονομαστική του αρσενικού)

Γνώρισα έναν πολύ ενδιαφέροντα άνθρωπο.

Αυτό το θέμα είναι πολύ ενδιαφέρον.