Θέματα και προτεινόμενες απαντήσεις στο μάθημα των Νέων Ελληνικών (Πανελλαδικές 2025 ΕΠΑΛ)

 

https://www.minedu.gov.gr/epal-m/anakoinwseis-epala/61660-31-05-25-ta-simerina-themata-ton-panelladikon-eksetaseon-2

Δείτε εδώ τα θέματα των εξετάσεων.

Σχολιασμός θεμάτων

Ο φετινός θεματικός άξονας για την εξέταση των μαθητών Επαγγελματικών Λυκείων ήταν η μουσική. Η προσέγγιση της μουσικής γινόταν με διττό τρόπο: πρώτον, με την ανάλυση της αξίας της μουσικής για τον άνθρωπο και, δεύτερον, με την οικουμενικότητα της μουσικής. Αυτό το θέμα είναι ένα ζήτημα που δεν εμπλέκει τους μαθητές άμεσα σε κοινωνική κριτική, όπως έχει καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια. 

Τα ερωτήματα που τέθηκαν έκρυβαν αρκετές παγίδες για τους μαθητές τόσο στο μη λογοτεχνικό όσο και στο λογοτεχνικό κείμενο. Ειδικά το λογοτεχνικό κείμενο ήταν αρκετά απαιτητικό και μπορούσε να προσεγγιστεί κυρίως από τους μαθητές που είχαν αναπτύξει επαρκώς τις γλωσσικές και ερμηνευτικές τους δεξιότητες κατά τη διάρκεια όλης της χρονιάς. Σε αντίθεση με προηγούμενα έτη, στους μαθητές δεν δόθηκαν τα μέσα πειθούς (στην επίκληση στη λογική έχουμε επιχειρήματα/συλλογισμούς και τεκμήρια, ενώ στην επίκληση στο συναίσθημα έχουμε χρήση συναισθηματικά φορτισμένων λέξεων, α' ή β΄ ρηματικό πρόσωπο, μεταφορική χρήση της γλώσσας, σχολιαστικά σημεία στίξης, χιούμορ, ειρωνεία κ.λπ.). Επίσης, δεν δόθηκε ο τρόπος ανάπτυξης παραγράφου προκειμένου οι μαθητές να αιτιολογήσουν την επιλογή του συγγραφέα, αλλά ζητήθηκε ο εντοπισμός του. Το ίδιο και στο λογοτεχνικό κείμενο, στο οποίο ζητήθηκε να εντοπίσουν οι μαθητές παραδείγματα σχημάτων λόγου, ενώ συνήθως ζητείται η αναγνώριση του σχήματος λόγου σε δοθέν παράδειγμα του κειμένου. 

Από την άλλη πλευρά, οι μαθητές βοηθήθηκαν βαθμολογικά από την Α1.α. ερώτηση που δεν είχε να κάνει με περίληψη κειμένου, η οποία απαιτεί συνδυασμό δεξιοτήτων, αλλά με εντοπισμό πληροφοριών (που ήταν εμφανέστατες) σε συγκεκριμένο χωρίο του κειμένου και μάλιστα πολύ περιορισμένο. Επιπλέον, η δραστηριότητα Α3 αφορούσε σε ένα κειμενικό είδος που ζητείται συχνά και είναι αρκετά εξοικειωμένοι οι μαθητές με αυτό (άρθρο), αλλά και σε μία θεματική η οποία αποτελεί κομμάτι της καθημερινότητας των μαθητών. Παράλληλα, το κείμενο αναφοράς παρείχε αρκετές πληροφορίες τις οποίες μπορούσαν να αντλήσουν οι μαθητές και να τις αξιοποιήσουν δημιουργικά στο δικό τους κείμενο. 

Προτεινόμενες απαντήσεις

Α1. α. Σύμφωνα με την δεύτερη παράγραφο του κειμένου, η μουσική αποτελεί ένα λειτουργικό μέσο για την ανθρώπινη πνευματική και συναισθηματική έκφραση του ανθρώπου για τρεις λόγους. Πρώτον, η μουσική ανταποκρίνεται σε όλες τις εκφάνσεις της νοητικής και ψυχικής έκφρασης του ανθρώπου. Δεύτερον, διακρίνεται από οικουμενικότητα, καθώς όλοι μπορούν να την κατανοήσουν. Τέλος, παρέχει τη δυνατότητα εξωτερίκευσης σκέψεων και συναισθημάτων που η φυσική γλώσσα δεν μπορεί να εκφράσει. 

β. Επίκληση στη λογική: 

-επιχειρήματα: "Η μουσική, λοιπόν, είμαι μία γλώσσα...σκέψεων ή συναισθημάτων", "Δεν είναι τυχαίο...της μουσικής" κ.λπ.

-τεκμήρια: γεγονός "Μουσικά όργανα...βρέθηκαν ποτέ", επιστημονική έρευνα "Επιστημονικές μελέτες...ξανακούσει"

Επίκληση στο συναίσθημα: 

-χρήση α' πληθυντικού: "Είναι μια γλώσσα που τη μιλάμε όλοι", "για να εκφράσουν εμάς και τις καταστάσεις που βιώνουμε", "γιατί μας συντροφεύει"

-σχολιαστικά σημεία στίξης: "διαλέκτων", τα εισαγωγικά δηλώνουν μεταφορική χρήση της γλώσσας, χαριτολογία

"...τζαζ, ποπ, ροκ...συρτάκι..." αποσιωπητικά που δηλώνουν το ανεξάντλητο της λίστας και παρασύρουν τον αναγνώστη στο συναίσθημα του θαυμασμού για την απεραντοσύνης της μουσικής έκφρασης

"Γι' αυτό όλοι αγαπάμε τη μουσική!" η χρήση του θαυμαστικού δηλώνει ενθουσιασμό

-σχήματα λόγου: μεταφορά "γιατί μας συντροφεύει (η μουσική)"

ασύνδετο σχήμα "τζαζ, ποπ, ροκ..."

-ρητορικά ερωτήματα: "Θα μπορούσαμε άραγε...από την τηλεόραση;" κ.λπ.

(σημειώνεται ότι οι μαθητές έπρεπε να γράψουν 2 μέσα για τη λογική και 1 για το συναίσθημα)

Α2.α. Εδώ αξιοποιούμε όλες τις γνώσεις μας για την επίκληση στο συναίσθημα και τη μεταφορική χρήση της γλώσσας.

Η συντροφιά της μουσικής στη ζωή μας

Η μουσική μας συντροφεύει

Η καθημερινότητά μας γεμίζει φως με τη μουσική

κ.λπ.

β. Οι τρόποι ανάπτυξης παραγράφου που χρησιμοποιούνται είναι:

1. παραδείγματα: "τη μιλάμε όλοι", "τη μεταφράζουμε", "για να εκφράσουν εμάς"

ο συγγραφέας παραθέτει παραδείγματα της σχέσης μας με τη μουσική, για να αναδείξει τη στενή μας σχέση μαζί της

2. αιτιολόγηση: η επανάληψη της λέξης "γιατί" υποδηλώνει ότι ο συγγραφέας προσπαθεί να παραθέσει τους λόγους για τους οποίους η μουσική είναι σημαντική στη ζωή μας.

3. αίτιο-αποτέλεσμα: η φράση "γι' αυτό" δηλώνει το αποτέλεσμα. Αιτία είναι όλες οι προτάσεις με το "γιατί" και αποτέλεσμα είναι η αγάπη μας για τη μουσική. 

(Κάθε άλλη τεκμηριωμένη απάντηση είναι σωστή)

γ. 1-β, 2-β, 3-α.

Α3. Πομπός: εμείς ως μαθητές και άνθρωποι

Δέκτης: τα μέλη της σχολικής κοινότητας και κυρίως οι συμμαθητές μας

Μήνυμα: 1. η αξία της μουσικής, 2. η οικουμενικότητα της επικοινωνίας μέσω της μουσικής

Κειμενικό είδος: άρθρο (= τίτλος και αφόρμηση)

Περίσταση: σχολική εφημερίδα

Σκοπός της επικοινωνίας: διαμοιρασμός ιδεών/επικοινωνία με συνομηλίκους, πειθώ

Όλοι έχουμε ανάγκη τη μουσική

Πρόσφατα διάβασα ένα κείμενο στο διαδίκτυο σε σχέση με την αξία της μουσικής στη ζωή μας, αλλά και την οικουμενικότητα της μουσικής έκφρασης. Αυτό το κείμενο με προβλημάτισε και με οδήγησε σε μια σειρά από σκέψεις τις οποίες θα ήθελα να μοιραστώ. 

Ποια είναι η αξία της μουσικής στην καθημερινότητά μας; Προσωπικά, δεν μπορώ να ζήσω ούτε ένα λεπτό χωρίς μουσική. Από το σχολείο στο σπίτι, στο δρόμο για τις καθημερινές μου δραστηριότητες, στο λεωφορείο, στο αυτοκίνητο, παντού ακούω μουσική. Νομίζω ότι όλοι μας το κάνουμε. Έχουμε αναρωτηθεί ποτέ γιατί; Η μουσική μάς δίνει τη δυνατότητα να ταξιδέψουμε μακριά. Μέσα από τις νότες και τις μελωδίες μπορούμε να βρεθούμε για λίγο στην Κούβα χορεύοντας λάτιν. Επομένως, η μουσική μάς χαλαρώνει και μας χαρίζει ένα ψυχικό διάλειμμα. 

Επιπλέον, όταν αισθανόμαστε θλίψη ή οργή, η μουσική μας δίνει διέξοδο, για να εξωτερικεύσουμε τα συναισθήματά μας. Αυτά τα αρνητικά συναισθήματα εκτονώνονται και περνάνε μέσα από την ακρόαση της μουσικής.

Από την άλλη, η μουσική έχει και ένα ακόμα θετικό: είναι πανανθρώπινη. Μέσω αυτής επικοινωνούμε με τον καθέναν χωρίς να χρειάζεται να ξέρουμε τη γλώσσα του. Για παράδειγμα, όλοι αισθάνονται την περηφάνεια και την αξιοπρέπεια του Ζορμπά μέσα από τη σύνθεση του Θεοδωράκη. Όπου και να ταξιδέψεις, αν βάλεις στα μεγάφωνα αυτή τη μουσική όλοι θα γίνουν ένα και θα χορέψουν μαζί. 

Τέλος, η οικουμενικότητα της μουσικής καλλιεργεί στους ανθρώπους την ανεκτικότητα, καθώς διαπιστώνουν ότι τα κοινά τους είναι πιο πολλά από όσα τους χωρίζουν. Η μουσική μας ενώνει, καθώς είναι ένας κοινός κώδικας έκφρασης των πανανθρώπινων συναισθημάτων. Αρκεί να κλείσουμε τα μάτια και να ακούσουμε, για να νιώσουμε όλοι το ίδιο. 

Συμπερασματικά, η μουσική είναι απαραίτητη στη ζωή μας και δίνει τη δυνατότητα άμεσης και αποτελεσματικής επικοινωνίας και ανθρώπινης σύνδεσης. Εσείς τι πιστεύετε για τη μουσική; 

(οι μαθητές μπορούν να γράψουν οποιαδήποτε άλλη ιδέα αρκεί να τεκμηριώνεται)

Β1. Το ποιητικό υποκείμενο βρίσκεται σε έναν κήπο και αναπολεί το παρελθόν με αφορμή έναν ήχο ("καθώς βραδιάζει...ανθρωπότητα", "Ώσπου μια νύχτα...τραγουδώντας"). Τα πρόσωπα που συμμετέχουν στην ιστορία είναι το ποιητικό υποκείμενο, τα παιδιά και ένας διαβάτης. Το ποιητικό εγώ παλλινδρομεί ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν ("καθώς βραδιάζει", "σαν ήμασταν παιδιά"), ενώ κάνει και μια αναφορά στο μέλλον ("κοιτάζω τώρα...στα ρολόγια). Φαίνεται να κάθεται σε έναν κήπο και να ακούει έναν γνώριμο ήχο, έναν σκοπό που τραγουδά κάποιος διαβάτης ("Ώσπου μια νύχτα...τραγουδώντας"). Αυτός ο διαβάτης μπορεί να είναι ένας παλιός γνωστός του ποιητικού υποκειμένου από την παιδική ηλικία ή και μια οπτασία του παλιού του εαυτού. Ο ήχος του διαβάτη αποτελεί μια αφορμή για νοσταλγία του παρελθόντος ("Πού έχεις...τραγούδι"). Το ποιητικό εγώ θυμάται τα παιδικά χρόνια και τις δραστηριότητες με συνομηλίκους ("κρυβόμαστε...πεπρωμένο"). Ωστόσο, η ιστορία τελειώνει με την αναπόληση που δημιουργεί ένα πικρό αίσθημα για το χρόνο που κυλά γρήγορα και οδηγεί σε απώλεια του παρελθόντος ("τώρα με αγωνία...ρολόγια", "Όλα χάνονται"). Το ποιητικό εγώ αποστρέφεται στον αναγνώστη με μια ερώτηση που σκοπό έχει να αναδείξει την αδυναμία του ανθρώπου να παρέμβει στην αλλαγή που φέρνει ο χρόνος, μια αλλαγή που αλλοιώνει τα πάντα εκτός από τη μουσική ("Και τώρα τι θα κάνεις;").

Β2. α. α' πληθυντικό: κρυβόμαστε, βγαίναμε κ.λπ. δηλώνει ότι το ποιητικό υποκείμενο συμμετέχει μαζί με τους υπόλοιπους στις δραστηριότητες αυτές. Η χρήση του α' πληθυντικού δημιουργεί την αίσθηση στον αναγνώστη ότι συμμετέχει κι αυτός στην ιστορία και ξυπνά παρόμοιες εμπειρίες.

α' ενικό: υπήρξα, κοιτάζω κ.λπ. δηλώνει ότι το ποιητικό υποκείμενο αναφέρεται στον εαυτό του. Η επιλογή αυτή δημιουργεί αυτοαναφορικότητα, η οποία εκφράζει το βίωμα και εξομολογητική διάθεση, αλλά και εγγύτητα με τον αναγνώστη. 

β' ενικό: Δεν θυμάσαι, στέκεσαι κ.λπ. η χρήση του β' ενικού αποτελεί μια αποστροφή στον αναγνώστη, η οποία αποτελεί και μια προβολή του ποιητικού εγώ στον αναγνώστη. Εκφράζει αμεσότητα και οικειότητα και στοχεύει στην ενεργοποίηση των βιωμάτων του αναγνώστη. 

β. εικόνα: "τα κάγκελα του κήπου υγρά", "κρυβόμαστε κάτω από τη σκάλα", "αγκαλιάσαμε το πρώτο δέντρο" κ.λπ.

μεταφορά: "ένα άστρο συνηγορεί", "να προχωρούν οι λεπτοδείχτες", "η νοσταλγία...τρέμει", "το τραγούδι σβήνει" κ.λπ.

παρομοίωση: "σαν τους φτωχούς"

Β3. Το ποίημα μου προξενεί αγωνία και λαχτάρα για απόλαυση του παρόντος. Το ποιητικό υποκείμενο με αφορμή ένα τραγούδι ταξιδεύει στο χρόνο και τονίζει ότι ο καιρός περνά ("ένας διαβάτης...τραγουδώντας", "προχωρούν οι λεπτοδείχτες"). Αναπολεί το παρελθόν ("κρυβόμαστε...πεπρωμένο") και αισθάνεται ανήμπορος μπροστά στο χρόνο ("προχωρούν οι λεπτοδείχτες"). 

Ως έφηβος βρίσκομαι ακριβώς στην χρονική περίοδο που αναπολεί το ποιητικό εγώ. Γι' αυτό το λόγο, δεν μπορώ να αισθανθώ την νοσταλγία του ποιητή, αλλά συναισθάνομαι την αγωνία του. Η μουσική τον ταξίδεψε στο παρελθόν και ελπίζω στο μέλλον να έχω κι εγώ αυτήν την ευκαιρία να γυρίσω πίσω στο χρόνο και να ξαναβιώσω τα συναισθήματα χαράς που έζησα με τους φίλους μου στα νεανικά μου χρόνια μέσα από το τραγούδι και τον ήχο. Επομένως, αισθάνομαι λαχτάρα να ζήσω το τώρα και να δημιουργήσω αναμνήσεις, σκέψεις, συναισθήματα και εμπειρίες που θα μπορώ να αναβιώσω μέσα από τη μουσική στο πέρασμα του χρόνου. 

(οποιαδήποτε απάντηση είναι δεκτή αρκεί να τεκμηριώνεται και να διακρίνεται από τις αρετές του γραπτού λόγου: σωστή έκφραση, συνοχή, συνεκτικότητα και πλούσιο περιεχόμενο)

Καλή επιτυχία σε όλες και όλους! 

Θέματα και προτεινόμενες απαντήσεις για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας (Πανελλαδικές 2025 - ΓΕΛ)

https://www.minedu.gov.gr/geniko-lykeio-m/anakoinwseis-gel/61658-30-05-25-ta-simerina-themata-ton-panelladikon-eksetaseon-2

Δείτε εδώ τα θέματα.

Σχολιασμός θεμάτων 

Ο φετινός θεματικός άξονας των κειμένων ήταν η έννοια της δημιουργικότητας. Ο συγκεκριμένος όρος χρησιμοποιείται στο πεδίο της Παιδαγωγικής και της Ψυχολογίας και συνδέεται με την ικανότητα του ατόμου να αξιοποιεί με πρωτοτυπία και φαντασία τα υλικά ή πνευματικά στοιχεία που έχει στη διάθεσή του. Συνδέεται στενά με την έννοια της επίλυσης προβλήματος (problem solving) και η τελευταία τάση της παιδαγωγικής επιστήμης την θεωρεί ως την ανώτατη δεξιότητα που μπορεί να καλλιεργηθεί μετά την ικανότητα αξιολόγησης. 

Πρόκειται για ένα ζήτημα διαχρονικής αξίας, το οποίο δεν δημιουργεί αντιπαραθέσεις ούτε μπορεί να συνδεθεί με μείζονα και φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα. Το κείμενο 1 χρησιμοποιούσε επιστημονικό λόγο (κάτι το οποίο ζητήθηκε και στις δραστηριότητες) και προσέγγιζε την έννοια παιδαγωγικά. Το κείμενο 2 ήταν άρθρο και χαρακτηριζόταν από τη γλώσσα της δημοσιογραφίας (αυτό ζητήθηκε ως προς το σχολιασμό του τίτλου).

Τέλος, η επιλογή του λογοτεχνικού κειμένου μετατόπιζε κάπως το θεματικό κέντρο από τη δημιουργικότητα στην έλλειψη ζωντάνιας και την παθητικότητα που κυριαρχεί στον αστικό τρόπο ζωής. Έτσι, το διαγώνισμα έθιξε και ένα κοινωνικό ζήτημα, χωρίς ωστόσο να προξενεί ιδιαίτερες αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις. Σίγουρα σε αυτό το σημείο η πρωτοτυπία και η δημιουργικότητα της σκέψης των μαθητών ήταν απαραίτητη, ώστε να αμφισβητήσουν τη στάση του αφηγητή και να περιγράψουν μια διαφορετική οπτική για τη σύγχρονη πραγματικότητα. Εντούτοις, η εύκολη οδός θα ήταν να συμφωνήσουν με τη στάση του αφηγητή, η οποία εκφράζει την πλειονότητα. 

Ως προς το βαθμό δυσκολίας των δραστηριοτήτων αξίζει να σημειώσουμε ότι γενικά το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας χαρακτηρίζεται από υψηλή δυσκολία, καθώς εξετάζει δεξιότητες που καλλιεργούνται σε όλα τα σχολικά χρόνια. Επίσης, εξετάζει τη γλωσσική νοημοσύνη των μαθητών και την μεταγνωστική τους ικανότητα ως προς τη γλώσσα, στοιχεία που είναι εξαιρετικά σύνθετα. Ωστόσο, η διάρθρωση των θεμάτων φαίνεται να είχε σκοπό να ισορροπήσει τις δυσκολίες. Οι περισσότερες δραστηριότητες ζητούσαν στοιχεία με τα οποία οι μαθητές έχουν μεγάλη τριβή (περιληπτική απόδοση θέσεων που αναφέρονται στο κείμενο, ενεργητική/παθητική σύνταξη), αλλά και δραστηριότητες που μπορεί να δυσκολέψουν, π.χ. χαρακτηριστικά επιστημονικού λόγου και σχολιασμός τίτλου. Αυτές οι δύο τελευταίες δραστηριότητες ενδέχεται να ενέχουν παγίδες για τους μαθητές. 

Ενδεικτικές απαντήσεις

Α1. Σύμφωνα με την νευροεπιστήμονα Παμιεχόφσκα, η ανθρώπινη δημιουργικότητα έγκειται στην ικανότητα συνθετικής ή και καινοτόμου σκέψης. Επίσης, η έκτασή της δεν μπορεί οριστεί και είναι άπειρες οι δυνατότητές της. Ερευνητικά διαπιστώθηκε ότι είναι έμφυτη στον άνθρωπο και ξεκινά από την βρεφική ηλικία. Επιπλέον, αναφέρεται ότι η αντίληψη της δημιουργικότητας ως αποκλειστικό χαρακτηριστικό των ενηλίκων (και μάλιστα των καλλιτεχνών) είναι λανθασμένη. Τέλος, ως προς την ανάπτυξη της δημιουργικότητας τονίζεται ότι παίζουν ρόλο τόσο γενετικοί όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες. 

Β1. α. Σωστό

β. Σωστό

γ. Λάθος

δ. Λάθος

ε. Σωστό

Β2. Ο επιστημονικός λόγος χαρακτηρίζεται από: 

α. χρήση ορολογίας (ειδικό λεξιλόγιο): δημιουργικότητα, επίλυση προβλημάτων, αποκλίνουσα σκέψη, πολυαισθητηριακές εμπειρίες μάθησης, 

β. περιγραφικό λόγο: -χρήση περιγραφικών ρημάτων (νοείται, είναι, παρέχει)

-χρήση επιθέτων: αποκλίνουσα, πολυαισθητηριακές κ.λπ.

ερμηνευτικό λόγο: οδηγεί, εντοπίζεται

γ. επίσημο/αντικειμενικό/απρόσωπο ύφος: χρήση γ' προσώπου και παθητική σύνταξη (νοείται, εξασφαλίζονται, να αναπτυχθεί), αναφορική λειτουργία της γλώσσας

Β3. α. Ο τίτλος του κειμένου σκοπό έχει να δεσμεύσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Πρόκειται για άρθρο σε ηλεκτρονική εφημερίδα, γεγονός που μας φανερώνει ότι ο πομπός (συντάκτης) επιδιώκει να οδηγήσει τον δέκτη (αναγνώστης) στο πολυπόθητο κλικ. Πιο συγκεκριμένα, ο συντάκτης αξιοποιεί μια λέξη με μεταφορική σημασία (κούνια), ώστε να παραπέμψει τον αναγνώστη στην έννοια της παιδικής ηλικίας και, παράλληλα, να τον διεγείρει συναισθηματικά, αφού η βρεφική ηλικία ξυπνά τρυφερότητα και αισιοδοξία. Η επιλογή του ρήματος "αρχίζει" δηλώνει βεβαιότητα μέσω της οριστικής έγκλισης και δημιουργεί απορία στον αναγνώστη, καθώς πρόκειται για ένα στοιχείο που αγνοεί το ευρύ κοινό. Τέλος, ο τίτλος επιτυγχάνει και άμεση ενημέρωση σε σχέση με την κεντρική θεματική του κειμένου που είναι το χρονικό σημείο έναρξης της δημιουργικότητας μέσω του χρονικού προσδιορισμού (από την κούνια), αλλά και τη λεξιλογική σημασία του ρήματος (αρχίζει). 

β. Θα πρέπει, επομένως, να μελετήσουμε τις συνθήκες εκείνες που (=οι οποίες) επηρεάζουν αρνητικά την ανάπτυξη των δημιουργικών γνωστικών ικανοτήτων του βρέφους: ενεργητική σύνταξη

Θα πρέπει, επομένως, να μελετηθούν οι συνθήκες εκείνες από τις οποίες επηρεάζεται αρνητικά η ανάπτυξη των δημιουργικών γνωστικών ικανοτήτων του βρέφους: παθητική σύνταξη

Το ύφος γίνεται απρόσωπο, καθώς πλέον δεν σημειώνεται ποιος θα μελετήσει (θα μελετηθούν). Επίσης, το ύφος γίνεται πιο αντικειμενικό, αφού φαίνεται σαν να μην επηρεάζει η υποκειμενικότητα του ερευνητή τη μελέτη (θα μελετηθούν). 

Γ1. Ο αφηγητής φαίνεται να αισθάνεται απογοήτευση και ψυχολογική πίεση ως προς την έλλειψη δημιουργικότητας και ενεργητικότητας στο περιβάλλον που ζει και εργάζεται. Αυτό δηλώνεται με μια μεταφορά (αμέσως ζαρώνει η καρδιά μου), η οποία αναδεικνύει τον ψυχικό πόνο του αφηγητή. Επίσης, φαίνεται να προβληματίζεται έντονα και να αναζητά τις αιτίες του προβλήματος (κατόπιν σκέφτηκα). Το συγκεκριμένο ρήμα δηλώνει νοηματικά τον προβληματισμό και η χρήση του α' ενικού προσώπου φανερώνει ότι το υποκείμενο της ενέργειας είναι ο αφηγητής, ο οποίος μας εκμυστηρεύεται τις σκέψεις του. 

Η στάση αυτή του αφηγητή δεν με εκφράζει, καθώς δεν μου έχει τύχει να αισθανθώ ότι οι γύρω μου στερούνται τη δημιουργικότητα και την ενεργητικότητα. Λόγω της ηλικίας μας, εμείς οι έφηβοι είμαστε γεμάτοι ζωή και διάθεση να ανακαλύψουμε καινούρια πράγματα. Στο σχολείο καθημερινά αλληλεπιδρώ με τους συμμαθητές μου σε ένα πλαίσιο φρεσκάδας και ευθυμίας. Κάθε μέρα είναι ξεχωριστή και την αξιοποιούμε στο έπακρο διερευνώντας τα όρια της σκέψης μας και του χαρακτήρα μας και εκφράζοντας τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας μέσω της συγγραφής κειμένων, της καλλιτεχνικής έκφρασης και των συζητήσεων. Επομένως, δεν πιστεύω ότι θα ένιωθα απογοήτευση από την καθημερινότητά μου στο σχολείο.

(οι μαθητές μπορούν να ταυτιστούν και με την άποψη του αφηγητή. Αρκεί να υπάρχει σωστή έκφραση, συνοχή, συνεκτικότητα, κατάλληλο ύφος και επαρκής αιτιολόγηση)

Δ1. 

Πομπός: εμείς ως άτομα

Δέκτης: όσοι ακολουθούν το προσωπικό μας ιστολόγιο (κυρίως συνομήλικοι)

Μήνυμα: -λόγοι για καλλιέργεια δημιουργικότητας μέσα από το σχολείο

-προσωπικοί τρόποι έκφρασης της δημιουργικότητας

Κειμενικό είδος: άρθρο

Περίσταση: προσωπικό ιστολόγιο

Σκοπός επικοινωνίας: έκφραση άποψης, πειθώ

Θέλουμε ένα δημιουργικό σχολείο

    Πρόσφατα διάβασα ένα επιστημονικό άρθρο για την έννοια της δημιουργικότητας και την αξία της στη ζωή μας. Αυτό το κείμενο με προβλημάτισε και αποφάσισα να διερευνήσω περαιτέρω αυτήν την έννοια. Μέσα από αυτήν την διερεύνηση ανακάλυψα ενδιαφέρουσες πληροφορίες τις οποίες θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας, αλλά και οδηγήθηκα σε σκέψεις που θα ήθελα να εκφράσω δημόσια. 

    Η δημιουργικότητα περιλαμβάνει την καλλιέργεια όλων αυτών των νοητικών και σωματικών μας ικανοτήτων που θα μας επιτρέψουν να είμαστε από τη μία πρακτικά λειτουργικοί και από την άλλη πνευματικά έτοιμοι. Πιο συγκεκριμένα, η δημιουργικότητα μας επιτρέπει να εξελίσσουμε την ικανότητα της επίλυσης προβλημάτων, η οποία μπορεί να διευκολύνει την καθημερινότητας μας. Επιπλέον, οξύνει την αποκλίνουσα σκέψη, η οποία συνδέεται με την καλλιτεχνική έκφραση, γεγονός που μας κάνει πιο ισορροπημένους ψυχικά, αφού εξωτερικεύει τα συναισθήματα. 

  Ειδικά εμείς οι έφηβοι έχουμε ιδιαίτερη ανάγκη να συνειδητοποιούμε και να αναλύουμε τα συναισθήματά μας, μιας και είναι έντονα και πολυποίκιλα. Το αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο βρισκόμαστε απαιτεί συστηματική διαχείριση, ώστε να διαθέτουμε ψυχική ηρεμία και να διατηρούμε σε καλό επίπεδο στην ψυχική μας υγεία. Επιπλέον, έχουμε την ανάγκη να ανακαλύπτουμε τα όρια των δυνατοτήτων μας και να καλλιεργούμε την δεξιότητα της δημιουργίας υλικών και πνευματικών αγαθών. Γι' αυτούς τους λόγους, είναι σημαντικό το σχολείο να φροντίζει για την ύπαρξη μαθημάτων που θα μας δίνουν το χώρο να δημιουργήσουμε, όπως το μάθημα της τεχνολογίας, με τη δημιουργία κατασκευών, το μάθημα της γυμναστικής, με την εξάσκηση ομαδικών αθλημάτων που καλλιεργούν τη συνεργασία και την προσπάθεια επίλυσης προβλήματος (πώς θα ξεπεράσουμε την άμυνα των αντιπάλων;), αλλά και το μάθημα της λογοτεχνίας ή της μουσικής που μας δίνουν τη δυνατότητα να εκφραστούμε μέσα από τις λέξεις και τις νότες. 

    Πώς μπορούμε, όμως, και στην προσωπική μας ζωή να αναπτύξουμε τη δημιουργικότητα; Προσωπικά μου αρέσει να ακούω μουσική, αλλά και να συνθέτω. Η προσπάθεια συνδυασμού των ήχων σε ένα αρμονικό σύνολο διεγείρει πολύ τη φαντασία μου. Μπορώ να κάθομαι για ώρες και να δοκιμάζω τη σύνθεση από νότες σε ένα εύηχο μουσικό κομμάτι. Οι ατέλειωτες ώρες εργασίας, όμως, ανταμείβονται σχεδόν πάντα από το αποτέλεσμα. Όταν ακούω τη μουσική μου, αισθάνομαι πληρότητα. Επίσης, μου αρέσει πολύ να παρακολουθώ ταινίες. Όταν βλέπω μια ταινία, ταυτίζομαι με τον ήρωα και φαντάζομαι ότι συμμετέχω κι εγώ στην ιστορία. Προσπαθώ να σκεφτώ ποια θα είναι η συνέχεια, ποιες λύσεις μπορεί να ακολουθήσει ο ήρωας και ταυτίζομαι συναισθηματικά μαζί του. Όπως με τη μουσική, έτσι και με την παρακολούθηση ταινιών αισθάνομαι πληρότητα, ειδικά όταν στο τέλος επέρχεται η κάθαρση του θεατή. Εσείς με ποιους τρόπους εκφράζετε τη δημιουργικότητά σας;

(η προσέγγιση έγινε σε ατομικό επίπεδο, οι μαθητές στο σκέλος του πρώτου ερωτήματος θα μπορούσαν να αναπτύξουν τον κοινωνικό ή πολιτειακό χαρακτήρα του ζητήματος: πώς βοηθά η δημιουργικότητα στην κοινωνία, π.χ. εργασιακή αποτελεσματικότητα των δημιουργικών ανθρώπων, πώς βοηθά η δημιουργικότητα στην πολιτεία, π.χ. ενεργοί πολίτες κ.λπ.)

Αυτές οι απαντήσεις είναι η δική μας πρόταση. Μην ξεχνάτε ότι δεκτές γίνονται όλες οι τεκμηριωμένες απαντήσεις. 

Καλή επιτυχία σε όλες και όλους και καλή συνέχεια με τα υπόλοιπα μαθήματα!