https://www.minedu.gov.gr/geniko-lykeio-m/anakoinwseis-gel/61658-30-05-25-ta-simerina-themata-ton-panelladikon-eksetaseon-2
Δείτε εδώ τα θέματα.
Σχολιασμός θεμάτων
Ο φετινός θεματικός άξονας των κειμένων ήταν η έννοια της δημιουργικότητας. Ο συγκεκριμένος όρος χρησιμοποιείται στο πεδίο της Παιδαγωγικής και της Ψυχολογίας και συνδέεται με την ικανότητα του ατόμου να αξιοποιεί με πρωτοτυπία και φαντασία τα υλικά ή πνευματικά στοιχεία που έχει στη διάθεσή του. Συνδέεται στενά με την έννοια της επίλυσης προβλήματος (problem solving) και η τελευταία τάση της παιδαγωγικής επιστήμης την θεωρεί ως την ανώτατη δεξιότητα που μπορεί να καλλιεργηθεί μετά την ικανότητα αξιολόγησης.
Πρόκειται για ένα ζήτημα διαχρονικής αξίας, το οποίο δεν δημιουργεί αντιπαραθέσεις ούτε μπορεί να συνδεθεί με μείζονα και φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα. Το κείμενο 1 χρησιμοποιούσε επιστημονικό λόγο (κάτι το οποίο ζητήθηκε και στις δραστηριότητες) και προσέγγιζε την έννοια παιδαγωγικά. Το κείμενο 2 ήταν άρθρο και χαρακτηριζόταν από τη γλώσσα της δημοσιογραφίας (αυτό ζητήθηκε ως προς το σχολιασμό του τίτλου).
Τέλος, η επιλογή του λογοτεχνικού κειμένου μετατόπιζε κάπως το θεματικό κέντρο από τη δημιουργικότητα στην έλλειψη ζωντάνιας και την παθητικότητα που κυριαρχεί στον αστικό τρόπο ζωής. Έτσι, το διαγώνισμα έθιξε και ένα κοινωνικό ζήτημα, χωρίς ωστόσο να προξενεί ιδιαίτερες αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις. Σίγουρα σε αυτό το σημείο η πρωτοτυπία και η δημιουργικότητα της σκέψης των μαθητών ήταν απαραίτητη, ώστε να αμφισβητήσουν τη στάση του αφηγητή και να περιγράψουν μια διαφορετική οπτική για τη σύγχρονη πραγματικότητα. Εντούτοις, η εύκολη οδός θα ήταν να συμφωνήσουν με τη στάση του αφηγητή, η οποία εκφράζει την πλειονότητα.
Ως προς το βαθμό δυσκολίας των δραστηριοτήτων αξίζει να σημειώσουμε ότι γενικά το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας χαρακτηρίζεται από υψηλή δυσκολία, καθώς εξετάζει δεξιότητες που καλλιεργούνται σε όλα τα σχολικά χρόνια. Επίσης, εξετάζει τη γλωσσική νοημοσύνη των μαθητών και την μεταγνωστική τους ικανότητα ως προς τη γλώσσα, στοιχεία που είναι εξαιρετικά σύνθετα. Ωστόσο, η διάρθρωση των θεμάτων φαίνεται να είχε σκοπό να ισορροπήσει τις δυσκολίες. Οι περισσότερες δραστηριότητες ζητούσαν στοιχεία με τα οποία οι μαθητές έχουν μεγάλη τριβή (περιληπτική απόδοση θέσεων που αναφέρονται στο κείμενο, ενεργητική/παθητική σύνταξη), αλλά και δραστηριότητες που μπορεί να δυσκολέψουν, π.χ. χαρακτηριστικά επιστημονικού λόγου και σχολιασμός τίτλου. Αυτές οι δύο τελευταίες δραστηριότητες ενδέχεται να ενέχουν παγίδες για τους μαθητές.
Ενδεικτικές απαντήσεις
Α1. Σύμφωνα με την νευροεπιστήμονα Παμιεχόφσκα, η ανθρώπινη δημιουργικότητα έγκειται στην ικανότητα συνθετικής ή και καινοτόμου σκέψης. Επίσης, η έκτασή της δεν μπορεί οριστεί και είναι άπειρες οι δυνατότητές της. Ερευνητικά διαπιστώθηκε ότι είναι έμφυτη στον άνθρωπο και ξεκινά από την βρεφική ηλικία. Επιπλέον, αναφέρεται ότι η αντίληψη της δημιουργικότητας ως αποκλειστικό χαρακτηριστικό των ενηλίκων (και μάλιστα των καλλιτεχνών) είναι λανθασμένη. Τέλος, ως προς την ανάπτυξη της δημιουργικότητας τονίζεται ότι παίζουν ρόλο τόσο γενετικοί όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες.
Β1. α. Σωστό
β. Σωστό
γ. Λάθος
δ. Λάθος
ε. Σωστό
Β2. Ο επιστημονικός λόγος χαρακτηρίζεται από:
α. χρήση ορολογίας (ειδικό λεξιλόγιο): δημιουργικότητα, επίλυση προβλημάτων, αποκλίνουσα σκέψη, πολυαισθητηριακές εμπειρίες μάθησης,
β. περιγραφικό λόγο: -χρήση περιγραφικών ρημάτων (νοείται, είναι, παρέχει)
-χρήση επιθέτων: αποκλίνουσα, πολυαισθητηριακές κ.λπ.
ερμηνευτικό λόγο: οδηγεί, εντοπίζεται
γ. επίσημο/αντικειμενικό/απρόσωπο ύφος: χρήση γ' προσώπου και παθητική σύνταξη (νοείται, εξασφαλίζονται, να αναπτυχθεί), αναφορική λειτουργία της γλώσσας
Β3. α. Ο τίτλος του κειμένου σκοπό έχει να δεσμεύσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Πρόκειται για άρθρο σε ηλεκτρονική εφημερίδα, γεγονός που μας φανερώνει ότι ο πομπός (συντάκτης) επιδιώκει να οδηγήσει τον δέκτη (αναγνώστης) στο πολυπόθητο κλικ. Πιο συγκεκριμένα, ο συντάκτης αξιοποιεί μια λέξη με μεταφορική σημασία (κούνια), ώστε να παραπέμψει τον αναγνώστη στην έννοια της παιδικής ηλικίας και, παράλληλα, να τον διεγείρει συναισθηματικά, αφού η βρεφική ηλικία ξυπνά τρυφερότητα και αισιοδοξία. Η επιλογή του ρήματος "αρχίζει" δηλώνει βεβαιότητα μέσω της οριστικής έγκλισης και δημιουργεί απορία στον αναγνώστη, καθώς πρόκειται για ένα στοιχείο που αγνοεί το ευρύ κοινό. Τέλος, ο τίτλος επιτυγχάνει και άμεση ενημέρωση σε σχέση με την κεντρική θεματική του κειμένου που είναι το χρονικό σημείο έναρξης της δημιουργικότητας μέσω του χρονικού προσδιορισμού (από την κούνια), αλλά και τη λεξιλογική σημασία του ρήματος (αρχίζει).
β. Θα πρέπει, επομένως, να μελετήσουμε τις συνθήκες εκείνες που (=οι οποίες) επηρεάζουν αρνητικά την ανάπτυξη των δημιουργικών γνωστικών ικανοτήτων
του βρέφους: ενεργητική σύνταξη
Θα πρέπει, επομένως, να μελετηθούν οι συνθήκες εκείνες από τις οποίες επηρεάζεται αρνητικά η ανάπτυξη των δημιουργικών γνωστικών ικανοτήτων του βρέφους: παθητική σύνταξη
Το ύφος γίνεται απρόσωπο, καθώς πλέον δεν σημειώνεται ποιος θα μελετήσει (θα μελετηθούν). Επίσης, το ύφος γίνεται πιο αντικειμενικό, αφού φαίνεται σαν να μην επηρεάζει η υποκειμενικότητα του ερευνητή τη μελέτη (θα μελετηθούν).
Γ1. Ο αφηγητής φαίνεται να αισθάνεται απογοήτευση και ψυχολογική πίεση ως προς την έλλειψη δημιουργικότητας και ενεργητικότητας στο περιβάλλον που ζει και εργάζεται. Αυτό δηλώνεται με μια μεταφορά (αμέσως ζαρώνει η καρδιά μου), η οποία αναδεικνύει τον ψυχικό πόνο του αφηγητή. Επίσης, φαίνεται να προβληματίζεται έντονα και να αναζητά τις αιτίες του προβλήματος (κατόπιν σκέφτηκα). Το συγκεκριμένο ρήμα δηλώνει νοηματικά τον προβληματισμό και η χρήση του α' ενικού προσώπου φανερώνει ότι το υποκείμενο της ενέργειας είναι ο αφηγητής, ο οποίος μας εκμυστηρεύεται τις σκέψεις του.
Η στάση αυτή του αφηγητή δεν με εκφράζει, καθώς δεν μου έχει τύχει να αισθανθώ ότι οι γύρω μου στερούνται τη δημιουργικότητα και την ενεργητικότητα. Λόγω της ηλικίας μας, εμείς οι έφηβοι είμαστε γεμάτοι ζωή και διάθεση να ανακαλύψουμε καινούρια πράγματα. Στο σχολείο καθημερινά αλληλεπιδρώ με τους συμμαθητές μου σε ένα πλαίσιο φρεσκάδας και ευθυμίας. Κάθε μέρα είναι ξεχωριστή και την αξιοποιούμε στο έπακρο διερευνώντας τα όρια της σκέψης μας και του χαρακτήρα μας και εκφράζοντας τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας μέσω της συγγραφής κειμένων, της καλλιτεχνικής έκφρασης και των συζητήσεων. Επομένως, δεν πιστεύω ότι θα ένιωθα απογοήτευση από την καθημερινότητά μου στο σχολείο.
(οι μαθητές μπορούν να ταυτιστούν και με την άποψη του αφηγητή. Αρκεί να υπάρχει σωστή έκφραση, συνοχή, συνεκτικότητα, κατάλληλο ύφος και επαρκής αιτιολόγηση)
Δ1.
Πομπός: εμείς ως άτομα
Δέκτης: όσοι ακολουθούν το προσωπικό μας ιστολόγιο (κυρίως συνομήλικοι)
Μήνυμα: -λόγοι για καλλιέργεια δημιουργικότητας μέσα από το σχολείο
-προσωπικοί τρόποι έκφρασης της δημιουργικότητας
Κειμενικό είδος: άρθρο
Περίσταση: προσωπικό ιστολόγιο
Σκοπός επικοινωνίας: έκφραση άποψης, πειθώ
Θέλουμε ένα δημιουργικό σχολείο
Πρόσφατα διάβασα ένα επιστημονικό άρθρο για την έννοια της δημιουργικότητας και την αξία της στη ζωή μας. Αυτό το κείμενο με προβλημάτισε και αποφάσισα να διερευνήσω περαιτέρω αυτήν την έννοια. Μέσα από αυτήν την διερεύνηση ανακάλυψα ενδιαφέρουσες πληροφορίες τις οποίες θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας, αλλά και οδηγήθηκα σε σκέψεις που θα ήθελα να εκφράσω δημόσια.
Η δημιουργικότητα περιλαμβάνει την καλλιέργεια όλων αυτών των νοητικών και σωματικών μας ικανοτήτων που θα μας επιτρέψουν να είμαστε από τη μία πρακτικά λειτουργικοί και από την άλλη πνευματικά έτοιμοι. Πιο συγκεκριμένα, η δημιουργικότητα μας επιτρέπει να εξελίσσουμε την ικανότητα της επίλυσης προβλημάτων, η οποία μπορεί να διευκολύνει την καθημερινότητας μας. Επιπλέον, οξύνει την αποκλίνουσα σκέψη, η οποία συνδέεται με την καλλιτεχνική έκφραση, γεγονός που μας κάνει πιο ισορροπημένους ψυχικά, αφού εξωτερικεύει τα συναισθήματα.
Ειδικά εμείς οι έφηβοι έχουμε ιδιαίτερη ανάγκη να συνειδητοποιούμε και να αναλύουμε τα συναισθήματά μας, μιας και είναι έντονα και πολυποίκιλα. Το αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο βρισκόμαστε απαιτεί συστηματική διαχείριση, ώστε να διαθέτουμε ψυχική ηρεμία και να διατηρούμε σε καλό επίπεδο στην ψυχική μας υγεία. Επιπλέον, έχουμε την ανάγκη να ανακαλύπτουμε τα όρια των δυνατοτήτων μας και να καλλιεργούμε την δεξιότητα της δημιουργίας υλικών και πνευματικών αγαθών. Γι' αυτούς τους λόγους, είναι σημαντικό το σχολείο να φροντίζει για την ύπαρξη μαθημάτων που θα μας δίνουν το χώρο να δημιουργήσουμε, όπως το μάθημα της τεχνολογίας, με τη δημιουργία κατασκευών, το μάθημα της γυμναστικής, με την εξάσκηση ομαδικών αθλημάτων που καλλιεργούν τη συνεργασία και την προσπάθεια επίλυσης προβλήματος (πώς θα ξεπεράσουμε την άμυνα των αντιπάλων;), αλλά και το μάθημα της λογοτεχνίας ή της μουσικής που μας δίνουν τη δυνατότητα να εκφραστούμε μέσα από τις λέξεις και τις νότες.
Πώς μπορούμε, όμως, και στην προσωπική μας ζωή να αναπτύξουμε τη δημιουργικότητα; Προσωπικά μου αρέσει να ακούω μουσική, αλλά και να συνθέτω. Η προσπάθεια συνδυασμού των ήχων σε ένα αρμονικό σύνολο διεγείρει πολύ τη φαντασία μου. Μπορώ να κάθομαι για ώρες και να δοκιμάζω τη σύνθεση από νότες σε ένα εύηχο μουσικό κομμάτι. Οι ατέλειωτες ώρες εργασίας, όμως, ανταμείβονται σχεδόν πάντα από το αποτέλεσμα. Όταν ακούω τη μουσική μου, αισθάνομαι πληρότητα. Επίσης, μου αρέσει πολύ να παρακολουθώ ταινίες. Όταν βλέπω μια ταινία, ταυτίζομαι με τον ήρωα και φαντάζομαι ότι συμμετέχω κι εγώ στην ιστορία. Προσπαθώ να σκεφτώ ποια θα είναι η συνέχεια, ποιες λύσεις μπορεί να ακολουθήσει ο ήρωας και ταυτίζομαι συναισθηματικά μαζί του. Όπως με τη μουσική, έτσι και με την παρακολούθηση ταινιών αισθάνομαι πληρότητα, ειδικά όταν στο τέλος επέρχεται η κάθαρση του θεατή. Εσείς με ποιους τρόπους εκφράζετε τη δημιουργικότητά σας;
(η προσέγγιση έγινε σε ατομικό επίπεδο, οι μαθητές στο σκέλος του πρώτου ερωτήματος θα μπορούσαν να αναπτύξουν τον κοινωνικό ή πολιτειακό χαρακτήρα του ζητήματος: πώς βοηθά η δημιουργικότητα στην κοινωνία, π.χ. εργασιακή αποτελεσματικότητα των δημιουργικών ανθρώπων, πώς βοηθά η δημιουργικότητα στην πολιτεία, π.χ. ενεργοί πολίτες κ.λπ.)
Αυτές οι απαντήσεις είναι η δική μας πρόταση. Μην ξεχνάτε ότι δεκτές γίνονται όλες οι τεκμηριωμένες απαντήσεις.
.jpeg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου