Αν παντρευτείς, θα το μετανιώσεις. Αν δεν παντρευτείς, πάλι θα το μετανιώσεις. Παντρευτείς δεν παντρευτείς, θα το μετανιώσεις. Αν γελάς με τις τρέλες του κόσμου, θα το μετανιώσεις. Αν κλαις με αυτές, πάλι θα το μετανιώσεις. Κλαις ή γελάς, θα το μετανιώσεις. Αν πιστεύεις μια κοπέλα, θα το μετανιώσεις. Αν δεν την πιστεύεις, πάλι θα το μετανιώσεις. Πιστεύεις δεν πιστεύεις, θα το μετανιώσεις. Αν κρεμαστείς, θα το μετανιώσεις, αν δεν κρεμαστείς, πάλι θα το μετανιώσεις. Κρεμαστείς δεν κρεμαστείς, θα το μετανιώσεις. Αυτό, κύριοι, είναι η ουσία και η κατάληξη όλης της πρακτικής σοφίας. Δεν είναι μόνο σε μεμονωμένες στιγμές που βλέπω τα πάντα aeterno modo, όπως λέει ο Σπινόζα, τα βλέπω διαρκώς aeterno modo. Όσοι κάνουν είτε το ένα είτε το άλλο νομίζουν ότι συμβιβάζουν τα αντίθετα. Ζουν θλιβερά από τη μια στιγμή στην άλλη συμβιβάζοντας και την ψευδαίσθηση. Όμως το αιώνιο δεν βρίσκεται πίσω από το είτε - είτε αλλά εμπρός του.
Η αρχή μου δεν είναι αφετηρία. Αν ήταν αφετηρία, δεν θα ξεκινούσα γιατί θα το μετάνιωνα. Αν δεν ξεκινούσα, πάλι θα το μετάνιωνα. Παρότι δεν πάω πουθενά, μπορώ να αναπτύξω την αιώνιά της αλήθεια. Γιατί αν ξεκινούσα από την αρχή μου και δεν σταματούσα, θα το μετάνιωνα. Αν σταματούσα, πάλι θα το μετάνιωνα. Εφόσον δεν ξεκινάω, μπορώ και σταματάω. Ξεκίνημα και σταμάτημα για μένα συμπίπτουν στο αιώνιο. Δεν είναι δύσκολο για τη φιλοσοφία να ξεκινήσει. Ξεκινά με το τίποτα. Δύσκολο για τη φιλοσοφία και για τους φιλοσόφους είναι να σταματήσουν. Εγώ σταμάτησα όταν ξεκίνησα. Η φιλοσοφία μου είναι τόσο σύντομη, που δεν μπορεί κανείς να την καταρρίψει.
Søren Kierkegaard, Το κεντρί της ύπαρξης, Μετάφραση - Ανθολόγηση: Κώστας Νησιώτης, Κέδρος, Αθήνα, 2013, σσ. 301-302.
Λίγα λόγια για τον Σαίρεν Κίρκεγκωρ
Για το Λούντβιχ Βιτγκενστάιν ήταν με διαφορά ο πιο εξέχων διανοητής του 19ου αιώνα. Ο Κίρκεγκωρ γεννήθηκε το 1813 στη Δανία και θεωρείται ο εισηγητής του υπαρξισμού. Πίστευε ότι αντικείμενο της φιλοσοφίας έπρεπε να είναι η ανθρώπινη ύπαρξη. Γι' αυτόν η ύπαρξη προηγείται της ουσίας, δηλαδή ο ατομικός άνθρωπος ως ύπαρξη προηγείται της γενικής ιδέας του ανθρώπου ή - με αριστοτελικούς όρους - τα καθέκαστα έχουν οντολογική προτεραιότητα σε σχέση με τα καθόλου. Στη φιλοσοφία του διέκρινε - με βάση τις δικές του εμπειρίες - τρία στάδια από τα οποία μπορεί να διέλθει η ανθρώπινη ύπαρξη: το αισθητικό, το ηθικό και το θεολογικό. Στο αισθητικό στάδιο, η ύπαρξη του ατόμου νοηματοδοτείται μέσα από την απόλαυση και την ηδονή. Στο ηθικό, νοηματοδοτείται μέσα από την υπακοή στο καθήκον. Τέλος, στο θεολογικό, η ύπαρξη νοηματοδοτείται μέσα από τη διαδικασία αναζήτησης του χριστιανικού Θεού μέσα στην ανθρώπινη ύπαρξη. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι ο Κίρκεγκωρ δεν ενδιαφερόταν να γίνει μέλος της χριστιανικής Εκκλησίας, αλλά μέσα από μια οιωνεί διαδικασία ενόρασης να ανακαλύψει την αλήθεια που απορρέει από το Θεό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου